Zawieranie i potwierdzanie umów sprzedaży (transakcji)

Wyposażenie służb handlowych w narzędzie jakim jest umowa ramowa pozawala na aktywne rozpoczęcie działalności tradingowej, a zatem zawierania transakcji, zwanych w umowie ramowej umowami sprzedaży[1]. W interesie wszystkich uczestników obrotu jest, aby umowy sprzedaży były ważne, wiążące i wykonalne.

Temat ten został poruszony przez uczestników warsztatu poświęconego MiFID II, EMIR i REMIT (12.12.2012 r.) i wywołał tak żywiołową dyskusję, że uważam za potrzebne się odnieść do niego bardziej szczegółowo.

W przypadku umów sprzedaży kwestia ta nabiera szczególnego znaczenia, bo o ile w przypadku umowy ramowej EFET skutkiem nieważności umowy byłby jedynie brak ram umownych dla zawierania umów sprzedaży, nieskutkujący nieważnością poszczególnych umów sprzedaży, to w przypadku umowy sprzedaży nieważności powodowałaby niedojście do skutku danej transakcji, a więc wymierne straty finansowe dla przynajmniej jednej ze stron.

Do momentu uzyskania przez rynek hurtowy stanu standaryzacji preferowane było zawieranie każdej umowy w formie pisemnej. Takie zawiązanie stosunku zobowiązaniowego poprzedzone było negocjacjami (wszyscy pamiętamy kazimierskie spotkania), w efekcie których strony potwierdzały sobie w drodze pisemnej warunki transakcji, a za moment zawarcia umowy przyjmowano moment jej pisemnego potwierdzenia. Jednak umowy sprzedaży mogą być zawierane w dowolnej formie (ustnie lub w inny sposób) i są ważne od momentu ich zawarcia. Ta okoliczność jej powszechnie wykorzystywana w profesjonalnym obrocie hurtowym, nie tylko na rynku energii elektrycznej. Wzrost ilości transakcji, a w szczególności ich częstotliwości powoduje, iż pisemna forma zawierania umowy nie przystoi do realiów rynku. Dlatego należy dopuścić dowolną formę dla zawierania umów sprzedaży[2], w tym przede wszystkim ustną, równocześnie tak kształtując postanowienia umowy ramowej, aby zapewnić stronom jak najlepszy materiał dowodowy w przypadku ewentualnego sporu. W tym celu dopuszcza się wzajemną rejestrację rozmów telefonicznych. Dodatkowo zawarte transakcje są potwierdzane wzajemnie z wykorzystaniem standardowych dokumentów, które często są wystawiane i przekazywane kontrahentowi automatycznie, za pomocą systemu informatycznego rejestrującego transakcje[3]. Jeżeli jedna ze stron otrzyma potwierdzenie, powinna niezwłocznie sprawdzić zawarte w nim dane. Jeżeli stwierdzi się różnice, należy niezwłocznie powiadomić o nich drugą stronę. Niemniej i w takim przypadku, jeżeli wystąpią rozbieżności pomiędzy warunkami ustalonymi w rozmowie telefonicznej, a warunkami wskazanymi w potwierdzeniu, dla stron winny być wiążące warunki ustalone ustnie, gdyż to w ten sposób doszło do zawarcia umowy.

Przez formę zawarcia umowy przechodzimy do kwestii osób umocowanych do działania w imieniu stron. W pierwszym okresie funkcjonowania umowy ramowej, przyjmowano, iż umowy sprzedaży mogą być negocjowane i zawierane
w imieniu strony wyłącznie przez osoby w tym celu wyznaczone w odpowiednim załączniku do umowy. Rozwiązanie takie okazało się jednak niedoskonałe, z uwagi na
rozpowszechnienie się ustnej formy zawierania umów.

A zatem co z tym fantem zrobić……

---

[1] Wskazać należy, iż zgodnie z art. 555 kc do sprzedaży energii stosuje się przepisy o sprzedaży rzeczy. Zatem, do przeniesienia własności energii będą miały odpowiednie zastosowanie przepisy o rzeczach oznaczonych gatunkowo (art. 155 § 2 kc w zw. z art. 535 kc), a tym samym decydujące znaczenie ma moment przeniesienia posiadania, które, jak to wyjaśniono w orzecznictwie, może nastąpić w każdy ze sposobów, przewidzianych w art. 348-351 kc; por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2002 r. w sprawie o sygn. akt V CKN 1183/00.

[2] Zob.: § 3 pkt 1 umowy sprzedaży.

[3] Zob.: § 3 pkt 2-3 umowy sprzedaży.