MEGAfinanse@Risk. Konieczność nowych rozwiązań w walce ze spowolnieniem gospodarczym

Sytuacja w gospodarce w drugiej dekadzie XXI w. wskazuje, że konieczne jest zastosowanie nowych instrumentów do pobudzania koniunktury w sytuacji znaczącego spowolnienia gospodarczego. Mega i makrofinanse są charakteryzowane przez następujące trendy:

· Powolny wzrost w gospodarce;
· Niska inflacja, a wręcz w niektórych państwach deflacja;
· Ujemne stopy procentowe;
· Rezerwy środków pieniężnych zamiast inwestycji;
· Pobudzanie gospodarki metodami fiskalnymi, które jednak nie gwarantują przekazania środków do gospodarki realnej z rynków finansowych, a wręcz kreują nowe bańki spekulacyjne;
· Koncepcje przekazania celowych środków pieniężnych do gospodarstw domowych przez Europejski Bank Centralny na spłatę zadłużenia.

EBC wdrożył nadzwyczajne środki, które miały wzorem USA zwiększyć inwestycje przedsiębiorstw oraz pobudzić konsumpcję, przyczyniając się do inflacji. Wydaje się jednak, że w Europie polityka, polegająca na zwiększaniu transferu pieniędzy na rynki finansowe w wyniku luzowania ilościowego oraz bardzo niskich, a niekiedy wręcz ujemnych nominalnych stóp procentowych, nie odniosła sukcesu. Stąd pytanie, czy skup aktywów (luzowanie ilościowe) oraz ujemne stopy procentowe są instrumentem wspierającym ożywienie gospodarcze. Wydaje się, że nie spełniły one pokładanych oczekiwań. Niskie stopy procentowe nie spowodowały automatycznego przełożenia na inwestycje prywatne – przyczyniły się raczej do wzrostu cen instrumentów finansowych (głównie akcji) oraz zwiększenia wartości transakcji odkupu akcji (buy-back) i rezerw gotówkowych przedsiębiorstw. jednak przedsiębiorstwa niechętnie zaciągają kredyty ze względu na wysoką niepewność w gospodarce światowej – przykładowo: analitycy Morgan Stanley w marcu 2016 r. wskazywali na nadchodzącą recesję w gospodarce światowej, istnieje też cały czas ryzyko rozpoczęcia recesji w wyniku problemów przedsiębiorstw zaangażowanych w wydobycie ropy i gazu. Zatem pojawił się nowy pomysł, obniżenia kosztu pożyczek nie za pomocą instrumentów rynku międzybankowego, ale specjalnych narzędzi, które pozwolą przekazać gotówkę bezpośrednio każdemu gospodarstwu domowemu w strefie euro na spłatę istniejącego zadłużenia. Zadłużone gospodarstwa domowe odczułyby zmniejszenie obciążenia kosztem długu, zmniejszenie ryzyka oraz zwiększenie siły nabywczej (większa pewność co do przyszłości). Niezadłużone przedsiębiorstwa mogłyby zainwestować otrzymane środki w europejskie przedsięwzięcia finansowane np. obligacjami.