Koszty ryzyka - post na zamówienie :)

Wyniki ekonomiczne przedsiębiorstw są narażone na odchylenia od planów (zakładanych trendów rozwojowych), w wyniku nieoczekiwanego wystąpienia ryzyka finansowego. Jeżeli można założyć z bardzo wysokim prawdopodobieństwem, że niektóre ze zdarzeń wywołujących te odchylenia wystąpią w trakcie okresu sprawozdawczego, to należy je traktować jako wartości, które powinny zostać uwzględnione w projekcjach wyniku ekonomicznego oraz procesie kalkulacji cen. Definiuje się je jako oczekiwane ryzyko finansowe. Ryzyko to powinno być postrzegane w tych samych kategoriach co przychody i koszty i powinno być ujmowane jako standardowy koszt, lub dodatkowy przychód prowadzenia działalności gospodarczej. Należy zatem stwierdzić, że oczekiwane i nieoczekiwane odchylenie to wartość wyników, które przedsiębiorstwo powinno zabezpieczyć, z tym, że oczekiwane odchylenie, jak już wspomniano, przedstawia wartość średnią, lub planowaną, którą należy traktować jako standardowy wynik działalności operacyjnej przedsiębiorstwa i ujmować w jego planach, zaś nieoczekiwane odchylenie to ich wartości, przekraczające wartości średnie, czy planowane.

Ryzyko i niepewność w istotny sposób wpływają na wyniki gospodarowania przedsiębiorstw. Ich następstwem jest powstanie tzw. kosztów ryzyka, będących pochodną występowania ryzyka. Koszty te należy podzielić na dwie grupy[1]:

1) koszty strat wynikających z wystąpienia ryzyka;
2) koszty niepewności:
- koszty zabezpieczenia się przed ryzykiem,
- koszt nieefektywności wywołanej przez ekspozycję.

Pierwsza grupa kosztów pojawia się w momencie wystąpienia negatywnych odchyleń czynników ryzyka, co w przypadku braku ich zabezpieczenia znajduje bezpośrednie odzwierciedlenie w wynikach gospodarowania przedsiębiorstwa. Druga grupa kosztów jest związana zarówno z kosztami zabezpieczenia się przed ryzykiem (przykładowo zawiązania kapitału ryzyka), jak i nieefektywnością, która powstaje w wyniku postrzegania ryzyka przez menedżerów w kategoriach zagrożenia. Obserwuje się w praktyce biznesowej częste dążenie do zbytniego zabezpieczenia przyszłych wyników gospodarowania. Działania menedżerów wielokrotnie charakteryzują się nadmierną awersją do ryzyka oraz zbyt dużą koncentracją na identyfikacji potencjalnych strat w sytuacji, gdy należy poszukiwać szans.

Koszty nieefektywności wywołane przez ekspozycję znajdują zazwyczaj odzwierciedlenie w niewłaściwej alokacji zasobów w przedsiębiorstwie, które przez to nie są wykorzystywane w sposób optymalny. Obawa przed poniesieniem straty zniechęca
do podejmowania ryzyka, chociaż ekspozycja na ryzyko może być związana
z prawdopodobieństwem osiągnięcia wymiernych korzyści. Powyższe koszty można także podzielić na koszty bezpośrednie ryzyka oraz jego koszty pośrednie. Pierwsze to koszty, które są związane z potencjalnym bezpośrednim wpływem ryzyka na wyniki gospodarowania przedsiębiorstwa. Pośrednie koszty odnoszą się do dalszych następstw ryzyka.




[1] Opracowanie własne na podstawie: A. Williams, M.L. Smith, P.C. Young: Zarządzanie ryzykiem a ubezpieczenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, s. 41.