Balanced Scorecard, MAPA STRATEGII JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Opracowane w gminach strategie rozwoju w wielu przypadkach zajmują honorowe miejsce na półce przeznaczonej na najważniejsze dokumenty.

Samorządowcy pochłonięci bieżącymi problemami i zarządzaniem gminą zazwyczaj tracą z oczu najważniejsze cele dalekosiężne ujęte w strategiach rozwoju. Wyjściem z tej sytuacji zdaje się być sporządzenie swoistej „mapy drogowej’’ realizacji strategii rozwoju oraz zwymiarowanie osiągnięć poprzez zastosowanie mierników odzwierciedlających wyniki działań. Powinna ona pozwolić na rozliczenie realizacji strategii poprzez opisanie jej w postaci celów szczegółowych dla różnych obszarów funkcjonowania danej jednostki. Takie ujęcie problemu sprawi, ze zarządzanie jednostką samorządową będzie wspomagane przez narzędzie opisujące i monitorujące realizację strategii.

Spośród wielu narzędzi wspomagających zarządzanie najodpowiedniejszym do zastosowania w tym przypadku wydaje się być zrównoważona karta wyników (Balanced Scorecard, BSC). Właśnie BSC przekłada ogólną wizję strategiczną na działania operacyjne i cele indywidualne dla pracowników wszystkich szczebli organizacji dzięki przejrzystości jej struktury, w tym szczególnie perspektywom realizacji strategii (finansowa, klienta, procesów wewnętrznych, rozwoju), z których każda jest ważna do osiągnięcia sukcesu organizacji.

• Perspektywa finansowa mierzy osiągnięcia finansowe. 
• Perspektywa klienta ukazuje źródła sukcesu, którymi są właśnie usatysfakcjonowani klienci.
• Perspektywa procesów wewnętrznych mierzy efektywność procesów zachodzących wewnątrz organizacji, które warunkują sukces zaś 
• Perspektywa rozwoju i nauki pokazuje przemiany zachodzące w zasobach organizacji szczególnie zasobach ludzkich, od jakości których zależy realizacja strategii.

Wydaje się jednak, że z punktu widzenia kompletności realizacji strategii jednostki samorządowej należy BSC rozbudować o perspektywy kapitałów, rozpatrywanych w zarządzaniu rozwojem zrównoważonym i trwałym. Ponadto, wybór kierunków strategicznych zależy od specyfiki funkcjonowania danej gminy. Inne cele powinny być realizowane przez gminę znajdującą się w fazie początkowej swojego rozwoju czyli biedną, borykającą się z problemami na każdym kroku, w której środki budżetowe nie pozwalają na zaspokojenie podstawowych potrzeb mieszkańców, inne zaś przez gminę bogatą i rozwiniętą. Choć celem obydwu jest dążenie do stanu, w którym zarządzana jednostka stanie się najlepszym miejscem do życia dla jej mieszkańców, to sposoby osiągania tego celu będą zdecydowanie różne.
Gmina znajdująca się w stadium początkowym swojego rozwoju zazwyczaj dysponuje niewielkimi środkami finansowymi, potrzebą rozwoju administracji, czy infrastruktury na jej terenie etc. Tym ważniejsze jest w tym przypadku efektywne wydawanie zasobów na ściśle określony w strategii rozwoju cel. Strategia takiej gminy powinna wyznaczać jeden lub kilka obszarów priorytetowych, na których powinny być skoncentrowane wszystkie wysiłki w sferze materialnej i niematerialnej. Wydaje się, że takimi obszarami powinny być te, które w przyszłości staną się źródłem sukcesu całej gminy. Ich wybór uzależniony jest od warunków lokalnych i z reguły jest trafnie określony w strategii rozwoju, jeżeli jest ona sporządzona prawidłowo. Niezależnie od warunków podstawową zasadą powinna być koncentracja większości zasobów celem realizacji najważniejszych celów strategicznych oraz równoczesne dążenie do zrównoważenia jej rozwoju. Biednej gminy nie stać bowiem na zaspokojenie potrzeb wszystkich grup interesariuszy, ponieważ może doprowadzić to do rozdrobnienia działań i wydatków czego efektem będzie brak sukcesu. Inaczej sprawa ma się w przypadku gminy bogatej, gdzie potrzeby podstawowe mieszkańców są zaspokojone. Tam szczególną uwagę zwracać się powinno na doskonalenie infrastruktury poprawiającej jakość życia i poziom świadczenia usług urzędów i instytucji na rzecz mieszkańców. Zasobność gminy pozwoli na zaspokojenie potrzeb większej grupy interesariuszy jednak nie powinno się to odbywać chaotycznie lecz zgodnie z wytyczonymi w strategii kierunkami.

W obu więc przypadkach możliwe i celowe jest zastosowanie BSC do prawidłowej realizacji strategii.