Struktura RAPM

Zarządzając przedsiębiorstwem, ponosząc jednocześnie odpowiedzialność za jego wyniki ekonomiczno – finansowe, należy być świadomym ryzyk, które towarzyszą jego działalności w sferze operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej. Oznacza to, że potrzeba w tym przypadku dokładniejszej informacji o rodzajach ryzyka oraz o ich wpływie na konkretne elementy zarządzania wartością. Dodatkowo, aby zapobiec negatywnym skutkom ryzyka, które mogą być bardzo dotkliwe, szczególnie, gdy ryzyka te wystąpią niespodziewanie, powinniśmy mieć do dyspozycji tzw. zasoby obronne w postaci dodatkowego kapitału (rezerwowych środków).

Wyznaczanie wartości przedsiębiorstwa w oparciu o miernik EVA uwzględnia ryzyko w średnim ważonym koszcie kapitału (WACC), traktowanym jako stopa dyskontowania zysku ekonomicznego w poszczególnych latach prognozy. Podejście takie daje bardzo zawężony obraz o wpływie ryzyka na kształtowanie się poszczególnych głównych czynników wartości oraz ich nośników.

Dysponując informacją o oczekiwanych stopach zwrotu z kapitału własnego i obcego, można domniemywać, że zarówno właściciele, jak i wierzyciele przedsiębiorstwa przeprowadzili wyczerpującą analizę i wycenę poszczególnych ryzyk, wpływających na wartość finansowanej przez siebie inwestycji i uwzględnili te ryzyka w swoich oczekiwaniach względem zwrotu z zaangażowanego kapitału. Określona na poziomie WACC, wyrażona procentowo, progowa (minimalna) stopa zwrotu na kapitale, uwzględnia w sposób syntetyczny ryzyko inwestycji, informując zarządzających danym przedsięwzięciem, że pewna część kosztu kapitału to właśnie zagregowana premia za ryzyko. 

Przedsiębiorstwo powinno dokonywać periodycznej oceny, czy zawiązany kapitał, gwarantuje jego wypłacalność. W takiej sytuacji należy postrzegać sam kapitał jako gwarancję bezpieczeństwa interesów wszystkich uczestników procesów gospodarowania w przedsiębiorstwie. Ocena następuje w oparciu o porównanie niezbędnego kapitału ekonomicznego z całością zawiązanych kapitałów. Na jej podstawie można otrzymać dwa wyniki:

1)      przedsiębiorstwo posiada zbyt wysoki poziom kapitałów;

2)      przedsiębiorstwo zawiązało zbyt niski kapitał.

Wysokość zawiązanego kapitału powinna być oceniana w powiązaniu z wymaganą stopą zwrotu określoną przez dostawców kapitału. Działalności, których wskaźnik zwrotu
z kapitału ekonomicznego jest wyższy niż minimalny wymagany poziom zwrotu, tworzą wartość dla inwestorów. Te zaś, które nie zapewniają odpowiednio wysokiego zwrotu, przyczyniają się do niszczenia wartości dodanej w przedsiębiorstwie.

• W przypadku zbyt wysokiego poziomu kapitałów przedsiębiorstwo funkcjonujące na rynku energii elektrycznej może zareagować w dwojaki sposób. Może ono zredukować kapitał lub zwiększyć ryzyko, wpływając przez to na wzrost wartości niezbędnego kapitału ryzyka. Wzrost wartości ryzyka osiąga się przykładowo zwiększając dopuszczalne limity ekspozycji na ryzyko lub rozszerzając działalność przedsiębiorstwa na nowe rynki, lub grupy produktów.
• W przypadku zbyt niskiego poziomu kapitału należy pozyskać dodatkowe środki finansowe (na rynku kapitałowym, ze strony właścicieli) lub wpłynąć na ograniczenie wartości ryzyka poprzez zmniejszenie dopuszczalnej ekspozycji poszczególnych portfeli, albo czasowe ograniczenie działalności niektórych z nich.

Budowanie wartości jest ściśle powiązane ze zidentyfikowaniem powiązań pomiędzy ryzykiem i wartością kapitału. Koniecznym jest przeanalizowanie właściwej jego wielkości, identyfikacja portfeli lub jednostek biznesowych, które konsumują kapitał oraz zbadanie poziomu rentowności, uwzględniającej podejmowane ryzyko. Ważnym aspektem jest także odpowiedź na pytanie, czy realizowane zarządzanie poziomem ryzyka gwarantuje optymalizację kosztu tego procesu w świetle oszacowanych ekspozycji i dotkliwości ryzyka.

Kierownictwo przedsiębiorstwa, dążąc do maksymalizacji jego wartości, powinno odpowiedzieć sobie na następujące pytania:

• jaka wartość kapitału jest niezbędna do wsparcia procesu zarządzania ryzykiem?
• czy przedsiębiorstwo posiada odpowiedni poziom kapitału?
• czy poszczególne portfele lub jednostki biznesowe przedsiębiorstwa tworzą, czy niszczą wartość?
• jakie możliwości rozwoju znajdują się w organizacji?
• w jaki sposób przedsiębiorstwo powinno zarządzać tworzeniem wartości
  w warunkach ryzyka w świetle ograniczeń, które narzuca regulacja rynku energii elektrycznej?
• jaka jest optymalna strategia zarządzania poziomem ryzyka?

Wykorzystanie wskaźników skorygowanych o ryzyko pozwala także wskazać, które ze strategii zarządzania wartością ryzyka przyczyniają się do tworzenia wartości
w przedsiębiorstwie, a które mają wpływ na jej niszczenie.