Fear Factor EMIR

Niepewność co do przyszłych warunków na rynku energii ograniczyła płynność rynku terminowego na OTC (rynek umów bilateralnych) energii elektrycznej i gazu. Jego uczestnicy wskazują na wysokie ryzyko regulacyjne i compliance. Dyrektywa MiFID II oraz Rozporządzenie EMIR stanowią kolejny krok w kreowaniu podstaw regulacyjnych dla europejskiego rynku finansowego. Chociaż rynek energii elektrycznej nie stanowi centrum zainteresowania tych regulacji, to elektroenergetyka poniesie znaczące koszty związane z ich wprowadzeniem. Szczególnie bolesne będzie ograniczenie wyjątków w MiFID II, z których korzystała elektroenergetyka oraz obowiązki nałożone przez EMIR – raportowanie pozycji oraz limity pozycji i centralne rozliczenie transakcji na rynku derywatów towarowych. Dyrektywa MiFID II wpłynie bez wątpienia na handel energią w Europie, w tym na wzrost obrotów na giełdach energii i innych rynkach regulowanych, które wraz z izbami rozrachunkowymi, zwiększą swą rolę na rynku energii. Przewidywany termin wejścia w życie MiFID II to styczeń 2017 r. Objęcie regulacją nowych obszarów handlu sprawi, że coraz więcej przedsiębiorstw będzie zmuszonych funkcjonować w reżimie przewidzianym dla instytucji finansowych. Regulacja MiFID II będzie równocześnie bardziej kompleksowa poprzez rezygnację z wielu wyłączeń, które powodowały, iż znacząca część rynku pozostawała poza zakresem regulacji MiFID I. Wysokie ryzyko jest generowane przez brak jasnych interpretacji i określenia ich przyszłego wpływu na elektroenergetykę. Przedsiębiorstwa elektroenergetyczne, aktywne na rynku hurtowym wprowadziły zaostrzone procedury kontroli wolumenów na OTC oraz skróciły okres kontraktowania. 

Także obowiązek raportowania wygenerował wiele kłopotów dla przedsiębiorstw elektroenergetycznych. Bardzo długo wręcz zakładano, że nie będzie on dotyczyć instrumentów rynku energii elektrycznej. Również okazało się ok. 50%-60% instrumentów notowanych na rynku finansowym nie zostało połączonych z drugą stroną w trakcie pierwszego raportowania (każdy instrument raportują dwie strony kontraktu), co uniemożliwiło otrzymanie jasnego obrazu sytuacji na rynku derywatów. Najważniejsze „wyzwania” związane są z stałym ustalaniem przez regulatorów szczegółów. Szansą na ułatwienie życia stronie kupującej jest zwiększenie skali wsparcia oferowanego przez brokerów i banki w procesie raportowania. Dotyczy to szczególnie wyceny do rynku pozycji (MtM) i wystawionych zabezpieczeń.

• Handel na własny rachunek – przedsiębiorstwa mogły zostać wyłączone ze status firm regulowanych, jeżeli prowadziły handel na własny rachunek i nie prowadziły usług inwestycyjnych na rzecz swych klientów. Ten wyjątek zostanie zlikwidowany, jeżeli przedsiębiorstwa handlują na rynku regulowanym będąc jego członkiem, lub na MTF. Ponadto, jeżeli realizują zlecenia klientów w drodze handlu na własny rachunek – tzw. handel back-to-back;
• Usługi dodatkowe – w porównaniu do tekstu MiFID wyjątek ten zostaje zawężony. Dotyczy on handlu wspierającego niefinansową działalność przedsiębiorstwa elektroenergetycznego. Obecnie usługi związane z realizacją zleceń klientów, lub dostarczanie usług związanych z derywatami towarowymi klientom z działalności podstawowej zostały zinterpretowane w podobny sposób jak handel na własny rachunek. Problemy niesie także brak pełnej jasności takiego wyjątku;
• Wyjątek dealerów towarowych – wyjątek dotyczył wszystkich podmiotów handlujących na rynkach energii, które nie były częścią organizacji instytucji finansowych. Ten wyjątek także został zawężony;
• Kapitał regulowany – zawężenie wyjątków MIFID wprowadza także niepewność co do poziomu kapitału, który przedsiębiorstwa handlujące na rynku energii będą musiały utrzymywać. W 2008 r. Komitet Europejskich Organów Nadzoru Bankowego potwierdził, że przedsiębiorstwa tradingowe działające na rynkach towarowych są wyłączone spod wymogów kapitałowych dla instytucji finansowych. W przyszłości może się to zmienić. 
• MiFID II zmienił status praw do emisji CO2, które zostały zdefiniowane jako instrumenty finansowe – przedsiębiorstwa handlujące EUA będą musiały zatem stać się przedsiębiorstwami regulowanymi, lub zagwarantować sobie dostęp do rynku przez domy maklerskie. Będzie to impulsem do wzrostu kosztów zabezpieczenia pozycji na rynku praw do emisji. 
• Propozycja MiFID II zawiera wymóg odnośnie nałożenia przez giełdy oraz platformy handlowe (MTF, OTF) limitów pozycji, co ma usprawnić zarządzanie wielkimi pozycjami zajmowanymi na rynku derywatów towarowych. Prawo nakładania limitów przekazano do państw członkowskich. ESMA będzie koordynować te działania wśród regulatorów. Ponadto, każda giełda oraz MTF i OTF zostają zobowiązane do tygodniowego publikowania danych o pozycjach poszczególnych przedsiębiorstw w podziale na typy instrumentów oraz kategorii przedsiębiorstw.