Problemy z wypłacalnością i groźba bankructwa instytucji finansowych

Post opracowany na podstawie nagrodzonej pracy w II Edycji Konkursu Polrisk na najlepszą pracę dyplomową z zakresu zarządzania ryzykiem w organizacji.
Magdalena Kowalcze za pracę pt: NIEWŁAŚCIWE ZARZĄDZANIE RYZYKIEM PRZYCZYNĄ KRYZYSU FINANSOWEGO NA PRZYKŁADZIE LEHMAN BROTHERS




Niepewna sytuacja na rynku spowodowała utratę zaufania między instytucjami finansowymi. Wstrzymanie cyrkulacji pieniądza w gospodarce zagroziło światowej gospodarce widmem recesji.

• Kryzys bankowy doprowadził do znacznego obniżenia poziomu kapitału w systemie bankowym. Spowodowało to niedobór płynności banków i zagrożenie dla ich wypłacalności[1].
• Jako automatyczny skutek problemów kredytobiorców, banki, szczególnie te specjalizujące się w rynku subprime i rynku kredytów hipotecznych, również zaczęły mieć poważne problemy z wypłacalnością[2]. W dalszej konsekwencji kryzys przeniósł się na instytucje kredytowe, które ulokowały swoje depozyty międzybankowe w niewypłacalnych bankach.
• Nagle okazało się, że kapitały własne banków i instytucji finansowych, zaangażowanych w rynek kredytów subprime, nie wystarczają na pokrycie zobowiązań finansowych. Wartość ryzykownych instrumentów gwałtownie spadła, pozostawiając banki z portfelami pełnymi „toksycznych” instrumentów finansowych, których wobec braku popytu nie mogły już sprzedać. W konsekwencji instytucje finansowe w celu uniknięcia bankructwa potrzebowały ogromnego zastrzyku finansowego, by zrównoważyć swój kapitał[3].
• Wysoki stopień zaangażowania wielu banków amerykańskich i europejskich w proces sekurytyzacji kredytów subprime, zagroził ich stabilności finansowej. Głęboka nierównowaga popytowo-podażowa na rynku obligacji sekurytyzowanych i rynku instrumentów kredytowych, doprowadziła do ich załamania. W efekcie, większość instytucji finansowych, działających na tych rynkach nie było w stanie zrealizować sprzedaży swoich aktywów[4].
• Rząd USA i rządy niektórych państw europejskich musiały podjąć decyzję o dokapitalizowaniu banków z funduszy rządowych, czy wręcz ich nacjonalizacji lub przejęciu w skrajnych przypadkach zagrożenia bankructwem.
• Przykładami mogą być między innymi dokapitalizowanie i przekazanie pod administrację rządową instytucji Fannie Mae i Freddie Mac, przejęcie kontroli przez rząd nad AIG, masowa nacjonalizacja banków w Islandii i częściowo w Wielkiej Brytanii.
• Jednocześnie nastąpił koniec ery banków inwestycyjnych w USA. Merril Lynch został przejęty przez Bank of America, Goldman Sachs i Morgan Stanley przyjęły status banków uniwersalnych[5]. Niektóre instytucje nie miały nawet tyle szczęścia i nie uzyskały takiej pomocy. Przykładowo, Lehman Brothers.

[1] A. Kosztowniak, Międzynarodowe instytucje finansowe a kryzysy finansowe, [w:] Ekonomiczne problemy funkcjonowania…, op. cit., s. 39.
[2] T. Nieborak, Globalny kryzys finansowy-istota, przyczyny, konsekwencje, Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny 2010, zeszyt 4, s. 101.
[3] M. Monkiewicz, Globalny kryzys finansowy…, op. cit., s. 123.
[4] M. Monkiewicz, Globalny kryzys finansowy…, op. cit., s. 123-124.
[5] W. Nawrot, Globalny kryzys finansowy XXI wieku …, op. cit., s. 39.