Teoria optymalnych obszarów walutowych (TOOW) odnosi się nie tyle do tworzenia strefy wspólnej waluty, ale głównie do mechanizmu sztywnych kursów walutowych przy zachowaniu różnych jednostek pieniężnych. Istotne jest, że twórcy TOOW zwrócili uwagę na funkcjonowanie obszarów jednej waluty przede wszystkim z punktu widzenia ich optymalności, podczas gdy przed powstaniem TOOW analizowano funkcjonowanie obszarów walutowych, bazujących na dominującej roli jednego państwa[1]. Należy równocześnie wskazać, że z korzyściami z tytułu udziału w obszarze jednej waluty wiążą się potencjalnie wysokie koszty odzyskiwania stabilności gospodarczej poprzez deprecjację tej waluty. Stąd należy stwierdzić, że obszar walutowy powinien być tworzony tam, gdzie zyski z jego utworzenia będą przewyższać koszty[2]. Optymalność obszaru walutowego rozpatruje się w literaturze w dwojaki sposób - jako kryterium tworzenia obszaru walutowego lub jako warunek, którego spełnienie zapewni funkcjonowanie obszaru walutowego. Celem prezentowanego artykułu jest przeprowadzenie analizy wypełnienia wybranych kryteriów określonych w TOOW jako determinant niezakłóconego funkcjonowania strefy euro.
Wątpliwości, czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym, są podnoszone od wielu lat. Zazwyczaj odpowiedzią było kwestionowanie samej TOOW i wskazywanie, że w danej sytuacji gospodarczej jest ona nieistotna. Kryzys finansowy przyczynił się jednak do akceptacji tej teorii, gdyż w praktyce zostały zweryfikowane jej najważniejsze założenia. Spełnienie warunków określanych w TOOW ma zmniejszyć dotkliwości szoków asymetrycznych występujących na terenie obszaru walutowego. Ogólnie wskazują one na konieczność upodobniania się gospodarek takiego obszaru. Należy jednak wskazać, że podejście długoterminowe do tworzenia strefy jednej waluty w Unii Europejskiej wykazuje niestety niespójność tego procesu z TOOW.
Główne założenia TOOW przedstawił R.A. Mundell w 1961 r., tj. prawie 40 lat przed powstaniem unii walutowej w Unii Europejskiej. Stąd jego praca jest pewną teoretyczną refleksją nad warunkami, które dany obszar musi spełnić, aby mógł optymalnie funkcjonować w warunkach jednej waluty czy systemu sztywnych kursów walutowych. Teoria R.A. Mundella odnosi się raczej do połączonych regionów w państwie, niż połączonych państw. Ostrzegał także przed nieuzasadnionym rozszerzaniem obszaru jednej waluty, co może wywoływać ekonomiczne trudności.
[1] A. Bień, Teoretyczne podstawy tworzenia wspólnego obszaru walutowego na terytorium Unii Europejskiej, w: Unia Europejska wobec procesów integracyjnych, Elipsa, Warszawa 2000.
[2] H.G. Grubel, The Theory of Optimum Currency Areas, „Canadian Journal of Economics”, 1970, nr 5.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz