Pomiar ryzyka - miary stosowane na rynku energii

Konieczność pomiaru ryzyka finansowego oraz jego raportowania została rozszerzona na przedsiębiorstwa funkcjonujące na innych rynkach niż instytucje finansowe. Znalazło to swój wyraz w budowaniu zbioru miar, które opierają się na zbliżonej metodyce kalkulacji:

• VaR – wartość narażona na ryzyko,
• PaR – zyski narażone na ryzyko,
• EaR - wyniki operacyjne narażone na ryzyko,
• C-FaR – przepływy finansowe narażone na ryzyko.

Uczestnicy rynku energii elektrycznej wykorzystują różne metody modelowania ryzyka finansowego w zależności od specyfiki ich działalności:

• organizacje budowane wokół tradingu zazwyczaj wykorzystują miarę wartości narażonej na ryzyko. VaR jest wykorzystywany do oceny wpływu zmian cen rynkowych na wyniki przedsiębiorstwa elektroenergetycznego. Perspektywa pomiaru wynosi od jednego do kilkunastu dni. W ten sposób następuje przełożenie struktury portfela kontraktów na ryzyko z nią związane, które przedstawia możliwą zmianę wartości portfela. Jednakże za pomocą VaR nie można przeanalizować specyficznych elementów ryzyka finansowego, związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa elektroenergetycznego (szczególnie ryzyko wolumenu). VaR staje się więc użyteczną metodą pomiaru ryzyka dla przedsiębiorstw, które poszukują możliwości generowania zysków w wyniku zestandaryzowanych transakcji spekulacyjnychi zabezpieczających, które nie są związane bezpośrednio z fizyczną dostawą energii elektrycznej (wykonaniem kontraktu) – w przypadku niedojrzałych rynków w miejsce VaR stosuje się analizy scenariuszowe. Generalnie, im bardziej płynny jest rynek, tym bardzie użyteczną miarą jest VaR;
• przedsiębiorstwa, które nie spekulują zestandaryzowanymi produktami, ale planują zamykać otwarte pozycje na rynku spot, wykorzystują do pomiaru swojego ryzyka rynkowego miara PaR. Umożliwia on pomiar ryzyka nawet dla bardzo długiego okresu wykorzystując symulację stochastyczną godzinowych rozkładów cen energii elektrycznej. Na ich podstawie następuje określenie krzywej ryzyka i zdefiniowanie jego wartości dla zadanego poziomu ufności. Jeżeli przedsiębiorstwo przyjmuje ryzyko zmian wolumenu poboru energii elektrycznej klientów, to należy skorelować symulacje zmian cen energii z symulacją zmian tego zapotrzebowania – oprócz odchyleń od planowanych wartości cen należy rozpatrywać także zmienność wartości otwartej pozycji, co w zasadniczy sposób wpływa na wartość ryzyka. Analizę ryzyka wolumenu klientów należy także przeprowadzić za pomocą symulacji stochastycznych;
• przedsiębiorstwa działające w tradycyjny sposób i wykorzystujące do generowania zysków głównie aktywa trwałe oraz dostawy do klientów, oceniają w jaki sposób ryzyko może zredukować ich planowane wyniki ekonomiczne. Do tego celu stosują EaR, który zostaje ujednolicony z okresem sprawozdawczym w tego typu organizacjach. Czas szacowania ryzyka finansowego także w tym przypadku zostaje zharmonizowany z okresami objętymi raportowaniem (odnosi się on do długiego okresu). Szacując ryzyko zakłada się, że pozycje zostaną zamknięte w wyniku dostawy energii do klientów, a nie rozliczeń finansowych. Przedsiębiorstwa generujące zyski wykorzystując aktywa wytwórcze, lub w wyniku dostawy energii do klientów poszukują efektywnych metod hedgingu swoich pozycji, zaś ryzyko finansowe staje się bardziej odpowiedzialnością organizacji, a mniej osób podejmujących bezpośrednio decyzje, co ma miejsce w przypadku organizacji tradingowych.