Zdefiniowanie procesu zarządzania ryzykiem

Post opracowany na podstawie nagrodzonej pracy w II Edycji Konkursu Polrisk na najlepszą pracę dyplomową z zakresu zarządzania ryzykiem w organizacji.
Magdalena Kowalcze za pracę pt: NIEWŁAŚCIWE ZARZĄDZANIE RYZYKIEM PRZYCZYNĄ KRYZYSU FINANSOWEGO NA PRZYKŁADZIE LEHMAN BROTHERS





Ryzyko pełni tak znaczącą rolę w działalności gospodarczej, iż konieczne jest odpowiednie nim zarządzanie. To, co dzieje się w przedsiębiorstwie i w jego otoczeniu, może stanowić źródło niepewności co do jego powodzenia, a więc stanowi zagrożenie i ryzyko. Należy więc podjąć działania, które pozwolą je zminimalizować.

• Termin zarządzania ryzykiem przyjął się w teorii i praktyce zarządzania po II wojnie światowej, na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX-tego wieku[1].
• Początkowo dotyczył wyłącznie ryzyka niepewności strat w działalności ubezpieczeniowej. W kolejnych dziesięcioleciach znaleziono nowe obszary działalności, w których również można było zastosować zarządzanie ryzykiem. Dostrzeżono również konieczność sformalizowania i zintegrowania procesu zarządzania ryzykiem z innymi procesami zachodzącymi w przedsiębiorstwie[2].
• Każdy podmiot zarządzający ryzykiem podejmuje decyzje odnośnie poziomu ryzyka na jakie jest skłonne świadomie się zgodzić. Dotyczy to zarówno przedsiębiorstw, instytucji finansowych, jak i gospodarstw domowych[3].
• Według literatury przedmiotu „zarządzanie ryzykiem podmiotu jest to podejmowanie decyzji i realizacja działań prowadzących do osiągnięcia przez ten podmiot akceptowalnego poziomu ryzyka”[4]. Akceptowalny poziom ryzyka zapewnia, że wartość przedsiębiorstwa nie spadnie poniżej pewnej granicy.
• Zarządzanie ryzykiem jest nieodłącznym elementem zarządzania przedsiębiorstwem. Jest ono dynamicznym procesem, który musi być na bieżąco dostosowywany do zmian zarówno wewnątrz przedsiębiorstwa, jak i w jego otoczeniu.
• Każda organizacja powinna zdawać sobie sprawę z możliwych do zaistnienia w jej przypadku rodzajów ryzyka i na tej podstawie stworzyć odpowiedni system zarządzania ryzykiem. W ogólnym ujęciu zarządzanie ryzykiem danego podmiotu powinno obejmować następujące etapy:

· identyfikację ryzyka, czyli określenie rodzajów ryzyka na które jest narażony podmiot;
· pomiar ryzyka, czyli wyrażenie ryzyka w postaci liczbowej, lub w postaci kategorii wielkości;
· sterowanie ryzykiem, czyli podejmowanie działań dostosowujących poziom ryzyka do akceptowalnego poziomu, zgodnego z przyjętą strategią;
· monitorowanie i kontrolę ryzyka, wynikającą z tego, iż nie jest to jednorazowe działanie, lecz pewien proces, rozłożony w czasie[5].

Literatura przedmiotu wymienia kilka podstawowych zasad zarządzania ryzykiem. Jedna z nich stanowi, iż zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie musi obejmować wszystkie rodzaje ryzyka, ponieważ zarządzanie poszczególnymi rodzajami ryzyka jest nieefektywne i może prowadzić do negatywnych skutków, związanych z możliwością pominięcia istotnych, powiązanych ze sobą aspektów[6].
Według literatury, w zarządzaniu ryzykiem powinno się stosować metody ilościowe w celu jego pomiaru. Ponadto narzędzia i procedury zarządzania ryzykiem są wspólne dla różnych rodzajów przedsiębiorstw[7].
Kolejną zasadą jest konieczność zaangażowania w proces zarządzania ryzykiem głównego kierownictwa przedsiębiorstwa, jako odpowiedzialnego za stabilność przedsiębiorstwa wobec jego interesariuszy. Ponadto ogół rodzajów ryzyka w przedsiębiorstwie powinien być postrzegany jako portfel ryzyka i odpowiednio zarządzany, poprzez pryzmat celów i procesów organizacji[8].
Przede wszystkim zaś, należy podchodzić do kwestii ryzyka w przedsiębiorstwie nie jako do kwestii wyłącznie negatywnej i zagrażającej, lecz jako do szansy na doskonalenie i uodparnianie przedsiębiorstwa na ryzyko działalności[9].

[1] J. Monkiewicz J., L. Gąsiorkiewicz, Zarządzanie ryzykiem działalności …, op. cit., s. 64.
[2] J. Monkiewicz J., L. Gąsiorkiewicz, Zarządzanie ryzykiem działalności …, op. cit., s. 64.
[3] K. Jajuga, Zarządzanie ryzykiem, op. cit., s. 15.
[4] Ibid., s. 15.
[5] Ibid., s. 15.
[6] J. Monkiewicz J., L. Gąsiorkiewicz, Zarządzanie ryzykiem działalności …, op. cit., s. 64-65.
[7] J. Monkiewicz J., L. Gąsiorkiewicz, Zarządzanie ryzykiem działalności …, op. cit., s. 65.
[8] Ibid., s. 65.
[9] Ibid., s. 65.