Zapraszamy do lektury kolejnego numeru UniaEuropejska.pl, a w nim artykułu

Teoria optymalnych obszarów walutowych w procesie tworzenia strefy euro


Tak nieopatrznie stał się ten artykuł "bardzo na temat obecnie" przy okazji zawirowań w Grecji...

Teoria optymalnego obszaru walutowego (TOOW) jest rozwijana od lat 60. XX w., stąd nie uwzględnia niektórych specyficznych warunków występujących obecnie w gospodarce światowej. Doświadczenia strefy euro wskazują również, że teorię tę należy uzupełnić o analizę roli banku centralnego jako pożyczkodawcy ostatniej instancji czy o problematykę wykreowania mechanizmu restrukturyzacji długu publicznego w warunkach jego rolowania przez państwa członkowskie.
R.A. Mundell przedstawił założenia TOOW w 1961 roku, prawie 40 lat przed powstaniem unii walutowej w Unii Europejskiej. Stąd jego praca jest obecnie pewną teoretyczną refleksją nad warunkami, które musi spełnić obszar, aby mógł optymalnie funkcjonować w warunkach jednej waluty czy systemu sztywnych kursów walutowych. Postawił on jednak pod znakiem zapytania możliwość neutralizacji przez banki centralne szoków w regionach połączonej organizacji ekonomicznej w warunkach elastycznego kursu walutowego - jego teoria odnosi się raczej do połączonych regionów w państwie niż połączonych państw. Ostrzegał także przed nieuzasadnionym rozszerzaniem obszaru jednej waluty, co może wywoływać trudności ekonomiczne.
Strefę euro tworzono niedoceniając w dużej mierze podstawowych założeń teorii optymalnego obszaru walutowego. Tymczasem doświadczenia z jej funkcjonowania wskazują, że założenia teoretyczne są słuszne, a problemem jest właśnie ich niedocenienie przez polityków odpowiedzialnych za powołanie strefy euro. Już w 2000 r. tylko pięć państw strefy euro - Niemcy, Belgia, Austria, Holandia i Luksemburg - kwalifikowało się do stworzenia optymalnego obszaru walutowego ze względu zarówno na poziom rozwoju gospodarczego, jak i podobieństwa gospodarek. Od tego czasu, szczególnie w wyniku kryzysu lat 2007-2008, różnice między gospodarkami państw w strefie euro pogłębiły się.

Słowa kluczowe: optymalny obszar walutowy, strefa euro, rola banku centralnego.
Klasyfikacja JEL: E42, F33, F45.